Ciepłota ciała jest teoretycznie łatwym do zmierzenia, a zarazem niesamowicie użytecznym parametrem życiowym opisującym funkcjonowanie naszego organizmu. Należy jednak pamiętać, że wbrew powszechnej opinii nie jest ona wartością stałą dla każdego człowieka i ulega znacznym wahaniom w zależności od wykorzystanej metody pomiarowej, czy też wieku, a nawet pory dnia. Zatem, jak poprawnie mierzyć temperaturę ciała, jakie czynniki mogą wpływać na pomiar i jak wybrać odpowiedni termometr do tego zadania?

Jakie czynniki wpływają na wartość zmierzonej ciepłoty ciała?

Przyjęło się uważać, iż prawidłowa temperatura ciała powinna wynosić 36,6°C. W rzeczywistości jednak jest to duże uproszczenie, a dokonywany pomiar jest uzależniony od wielu czynników wewnętrznych, jak zewnętrznych.

  • Miejsce pomiaru – temperatura mierzona pod pachą może wahać się w zakresie 35,3-37,1°C i średnio wynosi 36,6°C, w jamie ustnej 35,9-37,5°C i średnio wynosi 36,9°C, a w odbytnicy i na błonie bębenkowej 36,5-37,9°C i średnio wynosi 37,1°C. Stąd też, aby móc porównywać wyniki kolejnych pomiarów, powinno się ich dokonywać zawsze w tym samym miejscu (szpitale preferują pomiar bezkontaktowy na błonie bębenkowej, gdyż najlepiej koreluje on z temperaturą głęboką ciała).
  • Wiek – niemowlaki ze względu na niedojrzały jeszcze ośrodek termoregulacji charakteryzują się dużymi dobowymi wahaniami ciepłoty ciała (36,2°C nad ranem do 37,0°C w ciągu dnia). Co więcej, osoby starsze, ze względu na silnie rozwiniętą miażdżycę oraz o wiele mniejszą aktywność fizyczną mogą notować niższe średnie temperatury (około 36,4°C).
  • Pora dnia – temperatura ciała jest w dużej mierze uwarunkowana aktywnością, a tym samym w dużej mierze zależy od pory dnia. Tak więc, u ludzi najwyższe średnie wartości ciepłoty ciała notuje się między godziną 10, a 18, a najniższe między 23, a 3.
  • Faza cyklu menstruacyjnego u kobiet – od pierwszego dnia menstruacji do dnia owulacji (faza folikularna) podstawowa temperatura ciała kobiety mierzona pod pachą waha się w zakresie 36,4-36,7°C. W dniu owulacji obserwuje się jej wzrost o 0,15-0,45°C. Jeśli chodzi natomiast o fazę lutealną (od owulacji do menstruacji), to wartości ciepłoty ciała wahają się w zakresie 36,7-37,2°C. Dzięki obserwacji tych cyklicznych zmian wiele kobiet wyznacza u siebie dni płodne. Należy jednak zdawać sobie sprawę, iż metoda ta jest obarczona bardzo dużym błędem i nie powinna być traktowana jako metoda zapobiegania ciąży.
  • Współwystępowanie chorób – choroby infekcyjne, ale i te powodowane czynnikiem nieinfekcyjnym mogą spowodować wzrost ciepłoty ciała, czy nawet stan podgorączkowy (37,1-38,0°C) oraz gorączkę (>38,0°C).

Jak prawidłowo dokonywać pomiaru temperatury ciała?

Prawidłowa technika pomiaru temperatury ciała jest zależna od wykorzystywanej metody pomiarowej oraz miejsca dokonywania pomiaru. Tak więc:

  • Pod pachą – w celu pomiaru ciepłoty ciała pod pachą wykorzystać musimy klasyczny termometr szklany (bezrtęciowy) lub elektroniczny. Końcówka termometru powinna ściśle przylegać do ciała i nie przesuwać się podczas mierzenia temperatury.
  • W ustach – w tym przypadku możemy również wybrać klasyczny termometr szklany, elektroniczny lub też tak zwany termo smoczek. Końcówka termometru powinna znajdować się pod językiem, a pomiary powinien być dokonywany przy zamkniętych ustach.
  • W uchu – do pomiaru w uchu wykorzystywane są specjalne termometry sensoryczne, których końcówkę umieszcza się w przewodzie słuchowym zewnętrznym.
  • Na skórze –  tu z kolei wykorzystać możemy termometry paskowe (naklejana na skórę) lub też termometry działające na zasadzie pomiaru promieniowania podczerwonego emitowanego przez ciało. Badania dokonuje się najczęściej na czole urządzeniem ustawionym prostopadle do powierzchni skóry. Co warte zaznaczenia, termometry bezdotykowe na podczerwień są aktualnie najchętniej wykorzystywanymi urządzeniami pomiarowymi przez osoby prywatne, jak i zakłady opieki medycznej.

Jaki termometr do mierzenia gorączki wybrać?

Decydując się na zakup konkretnego typu oraz modelu termometru należy zwrócić uwagę na kilka aspektów. Spośród nich na największą uwagę zasługują:

  • Szybkość pomiaru – jest to szczególne ważne w momencie, gdy termometr ma służyć do pomiaru temperatury u dziecka. Aktualnie, wśród urządzeń oferowanych na rynku, największą szybkością pomiaru charakteryzują się termometry sensoryczne oraz bezdotykowe elektroniczne termometry na podczerwień. Przykładem może być Visiofocus Smart producenta Tecnimed.
  • Bezinwazyjność – bardzo ważna cecha elektronicznych termometrów dokonujących pomiaru promieniowanie podczerwonego. Jest szczególnie istotna w momencie, gdy urządzenia ma być użytkowane przez większą ilość osób (bezdotykowa technologia pomiaru zabezpiecza przed transferem patogenów chorobotwórczych).
  • Dokładność pomiaru oraz funkcja kalibracji z otoczeniem – duża dokładność pomiarów jest kluczowa, aby móc precyzyjnie oceniać stan chorego i skuteczność podanego mu leczenia. Opcja kalibracji z otoczeniem niweluje natomiast wpływ wysokiej lub niskiej temperatury otoczenia, która mogłaby zakłamać wynik pomiaru. Podobnie, jak wcześniej można w tym aspekcie polecić termometr Visiofocus Smart producenta Tecnimed.
  • Możliwość pomiaru temperatury wody, czy też pokarmu – znacznie zwiększa to gamę zastosowań termometru i czyni z niego urządzenia uniwersalne, zwłaszcza w momencie posiadania w domu małych dzieci. Taką dodatkową opcją charakteryzuje się na przykład termometr elektroniczny Visiofocus Smart firmy Tecnimed.
  • Posiadanie certyfikatu jakości – dokument ten jest gwarantem dokładności oraz jakości wykonania urządzenia. Posiada go między innymi wcześniej wspomniany termometr elektroniczny Visiofocus 06400 firmy Tecnimed.

Podsumowując, termometr jest niezbędnym elementem wyposażenia każdej domowej apteczki. W przypadku jego zakupu nie warto decydować się jednak na najtańszy model, lecz postawić raczej na producentów sprawdzonych, posiadających odpowiednie certyfikaty jakości, które gwarantują dokładność i autentyczność dokonywanych z ich użyciem pomiarów.